Το χρονικό της Μικρασιατικής Καταστροφής

Το χρονικό της Μικρασιατικής Καταστροφής

Και ας ήταν νικήτρια του πολέμου και ας είχε γίνει πλέον η Ελλάδα των 2 Ηπείρων και των 5 Θαλασσών, με την συνθήκη των Σεβρών τον Ιούλιο του 1920, ο περιορισμός των διεκδικήσεών της, που είχε προσεταιρισθεί τους Άγγλους, στα παράλια, με δεδομένα εχθρική την ενδοχώρα, ήταν από την αρχή γεγονός προβληματικό και με αποτέλεσμα μοιραίο. Πέρασε ακριβώς ένας αιώνας από την μεγαλύτερη καταστροφή για τον ελληνισμό, 100 ολόκληρα χρόνια από την καταστροφή της Σμύρνης την 13η Σεπτεμβρίου του 1922 (σύμφωνα με το νέο ημερολόγιο).

Το διάστημα 1919-1922 αποτέλεσε κομβικό σημείο για την υπόθεση της πόλης που βρίσκεται στα παράλια της Μικράς Ασίας. Το 1919 οι ελληνικές βλέψεις της «Μεγάλης Ιδέας» φάνηκε ότι γίνονταν πραγματικότητα, καθώς τον Μάιο αποβιβάστηκε στην Σμύρνη ο Ελληνικός στρατός και τον Ιούνιο του ίδιου έτους συγκροτείται η Μεραρχία Σμύρνης με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Αλέξανδρο Μαζαράκη. Έναν χρόνο αργότερα και συγκεκριμένα στις 27 Απριλίου ο Κεμάλ συγκροτεί προσωρινή κυβέρνηση στην Τουρκία, ενώ στις 15 και 30 Μαΐου, ήρθε σε συμφωνίες με τους μέχρι τότε συμμάχους της Ελλάδας, την Γαλλία και την Ιταλία. Παράλληλα ο ελληνικός στρατός εισέρχεται στην Δυτική Θράκη στις 14 Μαΐου ενώ οι σύμμαχοι επιτρέπουν στον τελευταίο να προχωρήσει στην ενδοχώρα της Μικράς Ασίας τον Ιούνιο του 1920. Έχοντας καταλάβει πολλές περιοχές, στις 10 Αυγούστου του 1920, υπογράφεται η Συνθήκη των Σεβρών, η μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία της Ελλάδας, που δικαίωσε την τολμηρή πολιτική του Βενιζέλου. Περιεχόμενο της Συνθήκης ήταν η υπό ελληνική διοίκηση και κατοχή της Σμύρνης για 5 χρόνια και η διεξαγωγή δημοψηφίσματος ύστερα από αυτό το διάστημα με το οποίο οι κάτοικοι της περιοχής θα αποφάσιζαν την προσάρτησή της στην Ελλάδα.

Εκεί που όλα φαίνονταν να κυλούσαν ομαλά, μερικούς μήνες μετά, τον Νοέμβριο του 1920, πραγματοποιούνται εκλογές στην Ελλάδα, προκειμένου το κόμμα των φιλελευθέρων με αρχηγό τον αείμνηστο Ελευθέριο Βενιζέλο,  να νομιμοποιήσει τις μέχρι τότε ενέργειές του, δηλαδή τις κατακτήσεις από τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο και την Συνθήκη των Σεβρών. Δυστυχώς όμως ο Ελληνικός λαός έκανε ένα από τα μεγαλύτερα λάθη στην ιστορία του και δεν εξέλεγξε για πρωθυπουργό τον Βενιζέλο με αποτέλεσμα ο τελευταίος να φύγει στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στην Γαλλία και την εξουσία να αναλάβουν τα αντιβενιζελικά κόμματα (συνασπισμένη αντιπολίτευση), τα οποία διεξήγαγαν δημοψήφισμα με σκοπό την επιστροφή του ανεπιθύμητου στις συμμαχικές δυνάμεις (ΑΝΤΑΝΤ) Βασιλιά Κωνσταντίνου, όπου η ετυμηγορία ήταν υπέρ του βασιλιά. Η νέα κυβέρνηση δίστασε να αλλάξει την εξωτερική πολιτική επιδιώκοντας την ειρήνη και συνέχισε με πρόγραμμα τον τερματισμό του πολέμου, ορίζοντας ως στρατηγό της Στρατιάς της Μικράς Ασίας, τον Παπούλα. Στις 17 Ιανουαρίου του 1921, ο Εθνάρχης Βενιζέλος υποστηρίζει την εκκένωση των εδαφών που είχαν καταληφθεί πέραν των προβλεπομένων από την Συνθήκη των Σεβρών, ενώ οι Μεγάλες Δυνάμεις προτείνουν την παρέμβασή τους συμβιβαστικά ανάμεσα στα δύο μέρη. Παρόλα αυτά η ελληνική κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση, δηλώνοντας ότι θα συντρίψει τα στρατεύματα του Κεμάλ.

Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1921 η Γαλλία, η Ρωσία και η Ιταλία συνθηκολογούν με τον Κεμάλ, παρέχοντας εξοπλισμό στον τουρκικό στρατό, κάτι το οποίο φανερώνει την αλλαγή της στάσης των Μεγάλων Δυνάμεων προς την Ελλάδα μετά την επιστροφή του Βασιλιά Κωνσταντίνου στον θρόνο και την εγκατάλειψη του «πηδαλίου» της χώρας από τον Βενιζέλο. Απόρροια αυτού του γεγονότος ήταν οι μεγάλες απώλειες των ελληνικών δυνάμεων στο μέτωπο της ενδοχώρας . Τον Ιούνιο του 1921 η ΑΝΤΑΝΤ μάταια προσπαθεί να διευθετήσει το ζήτημα ειρηνικά , καθώς η ελληνική κυβέρνηση αρνείται για ακόμα μια φορά την μέση λύση. Η άρνηση της Ελλάδος επέτρεψε στην Τουρκία να δείξει τον χειρότερό της εαυτό. Ο Κεμάλ έχοντας αναλάβει την αρχηγία του τουρκικού στρατού, σημειώνει αρκετές νίκες για τις οποίες έλαβε τα εύσημα από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1921, η Γαλλία σε μυστική συμφωνία με τον Κεμάλ, ακυρώνει την υπογραφή της στη Συνθήκη των Σεβρών. Μετά από αυτά τα γεγονότα η Ελλάδα δέχεται την ανακωχή, αλλά ήταν πλέον αργά. Ακολουθεί μια σειρά πολιτικής ανωμαλίας στην χώρα, καθώς παραιτείται η κυβέρνηση του Γούναρη και συγκροτείται κυβέρνηση συνασπισμού  με αρχηγό τον Πρωτοπαπαδάκη. Τον Ιούλιο του 1922 τα στρατεύματα του μετώπου της Μικράς Ασίας εγκαταλείπουν την περιοχή, ενισχύοντας τα στρατεύματα στην Θράκη με σκοπό την επίθεση στην Κωνσταντινούπολη. Τελικά ο Κεμάλ με τα στρατεύματά του καταφέρνει να εισβάλει στην Σμύρνη στις 27 Αυγούστου (σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο) σφάζοντας χιλιάδες Έλληνες. Τέσσερεις μέρες μετά η πόλη καίγεται στις φλόγες ενώ παράλληλα αποχωρούν και τα τελευταία ελληνικά στρατεύματα της περιοχής.

Με την Μικρασιατική καταστροφή του 1922 χάθηκαν οι ανεπτυγμένες οικονομικά και πολιτιστικά περιοχές της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης. Αυτό αποτέλεσε και την τελευταία πράξη της Μεγάλης Ιδέας. Παράλληλα ένα τεράστιο κύμα προσφύγων γεννήθηκε προς την Ελλάδα, θέτοντας την Ελληνική κυβέρνηση σε μια νέα πολύ μεγάλη πρόκληση, την αποκατάσταση των προσφύγων. Οι ευθύνες αποδόθηκαν με την δίκη των έξι, όμως η δικαιοσύνη για τα θύματα της Μικρασιατικής καταστροφής και των οικογενειών τους, δεν αποδόθηκε ποτέ.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *